Ποιοι βανδάλισαν τον Παρθενώνα

 

Απευθυνθήκαμε στους καθ’ ύλην αρμόδιους για να απαντήσουν στο παραπάνω ερώτημα. Αυτούς που έχουν μελετήσει όσο κανείς το μνημείο.

Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ

Στον αρχιτέκτονα αναστηλωτή του Παρθενώνα, αν. καθηγητή του ΕΜΠ Μανόλη Κορρέ, στον έφορο Ακρόπολης και αναπληρωτή διευθυντή του Μουσείου Αλέξανδρο Μάντη και τον καθηγητή Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Νίκο Σταμπολίδη.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΟΡΡΕΣ: «Πελεκούσαν τα πρόσωπα στις μετόπες»
============

«Ολες οι μετόπες του Παρθενώνα βόρειας και δυτικής πλευράς έχουν υποστεί βαριά απολάξευση. Ολες οι κεφαλές των αναγλύφων πελεκήθηκαν άγρια, εκτός της 32ης μετόπης της βόρειας πλευράς γιατί τάχα απεικόνιζε σκηνή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ολα αυτά τεκμαίρονται επί τη βάσει της παρατήρησης των αρχαιολόγων, γιατί δεν υπάρχει καμία πηγή της εποχής εκείνης που να αναφέρεται σε αυτή την καταστροφή.

»Οι χριστιανοί πελεκούσαν τα πρόσωπα, αυτό είναι σχεδόν βέβαιο. Από την άλλη πλευρά μετέτρεπαν τους αρχαίους ναούς σε εκκλησίες. Κι αυτή η συνήθειά τους απέβη σωτήρια για μερικά μνημεία, όπως για παράδειγμα για τον ναό του Ηφαίστου στο Θησείο που μετετράπη σε ναό του Αγίου Γεωργίου κι έτσι σώθηκε. Αλλιώς, ενδεχομένως να είχε λιθολογηθεί και να μην είχαμε τίποτα από αυτόν.

»Σε μια εποχή παρακμής σαν κι αυτή του 4ου-5ου αιώνα μετά Χριστόν, δεν υπήρχαν πολλές επιλογές. Περιβάλλον προστασίας των μνημείων δεν υπήρχε. Το αντίθετο θα έλεγα.

Από την Ακρόπολη στην οδό Φιλελλήνων

»Αλλά ας αφήσουμε εκείνη την εποχή και ας έρθουμε στον 19ο αιώνα. Το 1827 οι Τούρκοι ανατίναξαν με πυρίτιδα το χορηγικό μνημείο του Θρασύλου, στη νότια Κλιτύ, πάνω από το θέατρο του Διονύσου. Λίγο αργότερα ο Πιτάκκης, ο πρώτος Ελληνας αρχαιολόγος, συγκέντρωσε τα υπολείμματα των μαρμάρων του Θρασυλίου με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει για την αναστήλωσή του.

»Το 1850 ήταν όλα έτοιμα για να αρχίσει η ανοικοδόμησή του με τα αρχαία μάρμαρα που είχαν συγκεντρωθεί. Εξαιτίας όμως μιας μικρής διακοπής του προγράμματος αυτού λόγω οικονομικών δυσκολιών, τα περισσότερα αρχαία μάρμαρα εκλάπησαν και αφού πελεκήθηκαν απ’όλες τις πλευρές χρησιμοποιήθηκαν στην ανακατασκευή της Ρωσικής Εκκλησίας του Σωτήρα στην οδό Φιλελλήνων. Σήμερα, τα μάρμαρα αυτά αποτελούν βαθμίδες, μαρμαροποδιές, επισκοπικό θρόνο, θωράκια, κιονίσκους αυτής της εκκλησίας. (Φωτογραφία)

Οπως καταλαβαίνετε, και το τεράστιο άγαλμα του Διονύσου που κάποτε έστεκε στην επίστευση του μνημείου του Θρασύλου θα είχε καταστραφεί τελείως αν δεν τύχαινε να το έχει απομακρύνει από εκεί και να το μεταφέρει στο Λονδίνο ο Ελγιν.

Σκοποβολή στον Παρθενώνα

»Θα σας πω και κάτι ακόμη, για να δείτε τι εκτίμηση είχαν οι συμπατριώτες μας στον Παρθενώνα κατά τον 19ο αιώνα. Στη δεκαετία του 1860 άρρενες έφηβοι, γιοι αστών Αθηναίων, ανέβαιναν στη γιορτή της Αναστάσεως στην Ακρόπολη και ασκούνταν στη σκοποβολή. Πυροβολούσαν με τα όπλα τους τη λεοντοκεφαλή που είχε απομείνει στη βορειοανατολική γωνία του Παρθενώνα. Τέτοια επίδειξη παλικαριάς.

»Γι’ αυτό, δεν απορώ για το τι έκαναν οι χριστιανοί τον 4ο και 5ο αιώνα. Ηταν μια εποχή παρακμής. Κι αν θέλετε το βρίσκω ασήμαντο, μπροστά στην καταστροφή που επέβαλε ο Χριστιανισμός για αιώνες στον ελληνικό πολιτισμό. Καταστράφηκε ολοσχερώς το οδικό δίκτυο, ερήμωσαν οι πόλεις, κατέρρευσε η οικονομία, το χρηματοπιστωτικό σύστημα των αρχαίων, καταλύθηκαν τα πάντα. Χάθηκε ένα κολοσσιαίο κεφάλαιο του ελληνικού πολιτισμού μέσα σε δύο αιώνες.

»Οι επιστήμες σταμάτησαν, όλα όσα είχαν ώς τότε δημιουργηθεί, οι κατακτήσεις της ανθρώπινης σκέψης και φιλοσοφίας, κατέρρευσαν».

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΑΝΤΗΣ: Για να ‘χει φως η εκκλησία καταστράφηκε το αέτωμα
============
«Το ξέρουμε από την αρχαιολογική παρατήρηση. Η καταστροφή έγινε περί τον 5ο-6ο αιώνα στις βόρειες και δυτικές μετόπες καθώς και στο μέσον του ανατολικού αετώματος. Τις νότιες μετόπες δεν τις πείραξαν καθόλου, γιατί κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι Κένταυροι είχαν έναν ιδιαίτερο συμβολισμό και στη νέα θρησκεία. Η έκρηξη του Μοροζίνι το 1687 εκτίναξε τις μεσαίες μετόπες της νότιας πλευράς που από τότε χάθηκαν. Σε όλα τα εγχειρίδια αναφέρεται ότι για να εξασφαλιστεί φως στην αψίδα της Βασιλικής που κτίστηκε στον Παρθενώνα καταστράφηκαν τα κεντρικά αγάλματα του ανατολικού αετώματος. Στα σχέδια του Κάρεϊ (1674) φαίνεται η τρύπα του ανατολικού αετώματος».

ΝΙΚΟΣ ΣΤΑΜΠΟΛΙΔΗΣ: «Δεν ήταν όλοι οι χριστιανοί ίδιοι»
============

«Δεν μπορεί να πει ποτέ κανείς ποιοι ήταν ακριβώς, διότι τέτοιου είδους πράξεις γίνονται συνήθως από φανατισμένα πλήθη ή ομάδες συχνά υποκινούμενες. Η Ιστορία στον ρου της έχει πολλά τέτοια παραδείγματα. Για το κάψιμο π.χ. της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας δεν μπορεί κανείς να προδιορίσει τον τύπο των ανθρώπων που προέβησαν σε αυτή την ενέργεια. Γιατί σε έναν ομαδικό βανδαλισμό ποτέ δεν ξέρεις αν έχουν παρεισφρύσει στοιχεία που ανήκουν στην “ομάδα πρωτοβουλίας” ή όχι. Πρέπει να είναι κανείς πολύ επιφυλακτικός, γιατί μπορεί ο βανδαλισμός να έχει γίνει από ένα χέρι και η σφραγίδα της ταυτότητας να έχει χαραχθεί από άλλο χέρι μεταγενέστερα. Πάντως, οι βανδαλισμοί τέτοιου είδους γίνονται πάντα σε εποχές που υπάρχει κρίση. Σε μια περίοδο που δεν υπάρχει ένα απόλυτο status quo και ομάδες πολιτικές, θρησκευτικές και άλλες συγκρούονται για να υπερισχύσουν και ξεσπούν στα μνημεία. Είμαι βέβαιος ότι αυτό ακριβώς συνέβη και στην περίπτωση του Παρθενώνα.

Η επικράτηση του Χριστιανισμού με το διάταγμα των Μεδιολάνων (312-313) του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ένα διάταγμα ανεξιθρησκίας, η μετέπειτα αναβίωση των ειδώλων με τον Ιουλιανό τον Παραβάτη (361-363) και στη συνέχεια με τον Μέγα Θεοδόσιο, που ανακηρύσσει τη χριστιανική θρησκεία ως επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας (380), ήταν μια εποχή που χαρακτηρίζεται από ένα συνεχές πισωγύρισμα. Ολα αυτά στον 4ο αιώνα. Δεν μπορεί οι εναλλαγές αυτές να μη δημιούργησαν αντιπαλότητες και αντεκδικήσεις.

Θεωρώ επίσης βέβαιο ότι, όπως υπήρχαν κρυπτοχριστιανοί πριν από τον Μ. Κωνσταντίνο, έτσι θα υπήρχαν και κρυπτοειδωλολάτρες μετά τον Θεοδόσιο. Γι’ αυτό πολύ συχνά βλέπουμε οι Χριστιανοί να χρησιμοποιούν τους αρχαίους ναούς. Τους μετατρέπουν σε εκκλησίες με αποτέλεσμα να τους προστατεύουν. Αν ήταν φανατισμένοι, θα τους γκρέμιζαν συθέμελα και σήμερα δεν θα είχαμε καν Παρθενώνα.

Στις Συρακούσες βλέπεις σήμερα την Αρχιεπισκοπή τους να είναι κτισμένη πάνω στον ναό της Αθηνάς. Τους δε μεγάλους λίθινους λέβητες να τους χρησιμοποιούν για το αγίασμα. Εξαρτάται λοιπόν για ποια ποιότητα χριστιανών μιλάμε. Γιατί όλοι οι χριστιανοί δεν ήταν ίδιοι». [Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 31 Ιουλίου 2009]

____________

Πηγή

Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 31 Ιουλίου 2009

https://culturenow.wordpress.com/2009/07/

Φωτογραφία : Αγία Τριάδα - Ρωσική Εκκλησία

«Πηγή: https://www.athensvoice.gr/.../710636_treis-idiaiteres...»

ΠΗΓΗ https://www.facebook.com/photo/?fbid=1859668507551837&set=a.188003388051699